Motoriek: knippen

Knippen is één van die vaardigheden die je (waarschijnlijk) elke dag wel eens een keer uitvoert. Soms gaat het alleen maar om het openen van een verpakking. Voor kinderen is het knippen vaak ook een dagelijkse handeling, zeker in de groepen (kleutergroepen) waar veel geknutseld wordt. De basisvaardigheid om een rechte lijn te kunnen knippen, kan voor heel veel kinderen al lastig zijn.

Het knippen met een schaar vraagt om verrassend veel vaardigheden van een (jong) kind. Enkele dingen moeten gelijktijdig gebeuren. Het kind moet zijn twee handen gelijktijdig coördineren, die twee heel verschillende vaardigheden moeten uitvoeren om de schaar effectief te kunnen bedienen. Voor het knippen van bijvoorbeeld een rechte lijn, moet het kind de schaar op de juiste wijze vasthouden in zijn dominante hand. Hij moet hier alleen zijn duim, wijsvinger en middelvinger bij gebruiken. Zijn ringvinger en pink zitten verscholen onder de schaar, in de buurt van zijn handpalm. In de praktijk heb ik al vele malen gezien dat alleen het op de juiste manier vasthouden van de schaar al lastig kan zijn.

Bij het knippen moet in zijn ene hand de schaar op de juiste manier worden vastgehouden en in zijn andere hand, de niet dominante hand, moet het vel papier worden vastgehouden. Hij moet zijn hand langs het papier bewegen terwijl hij met zijn andere hand, de dominante hand, de schaar opent en bijna sluit. Al deze handelingen moeten tegelijk worden uitgevoerd terwijl hij ook nog op de rechte lijn probeert te blijven. Het knippen vraagt dus om veel motorische handelingen van een kind.

Knippen: waar begin je?
Mijn advies om kinderen het knippen aan te leren is:
– scheuren Het scheuren is een motorische oefening waarbij ze beide handen moeten coördineren (beide handen moeten samenwerken). Het is een goede oefening om kinderen succeservaringen op te laten doen.
– knipjes/stukjes Hierbij kunnen ze stukjes van een strook eraf knippen of her en der hoekjes uit het papier knippen. Het doel hiervan is het op de juiste manier bedienen van de schaar; het open en bijna dichtdoen van de bek van de schaar.
– Franje (inknippen) Franje knippen aan de rand van een vel papier (bijv. een vouwblaadje)
– rechte lijnen
– zig zag lijnen
– gebogen/kromme lijnen (denk aan (halve) cirkels en golflijnen)
– rechte hoeken (denk aan vierkanten rechthoeken)

* Leer de kinderen bij het knippen, als ze er aan toe zijn om over een rechte lijn te knippen, dat ze de bek van de schaar nooit helemaal moeten laten sluiten. Het net niet dichtdoen van de bek van de schaar, zorgt voor een vloeiende lijn en voorkomt hakkelige randen tijdens het knippen.

Knipprogramma Knip Knap
Op het internet vond ik het knipprogramma Knip Knap. In dit programma worden systematisch de beginselen van de kniptechniek aangeleerd. Het programma biedt 30 oefeningen die zijn opgedeeld in enkele fases. Oefening 1 t/m 5 laten het kind oefenen met het hanteren van de schaar. Oefening 6 t/m 15 laten het kind oefenen met het knippen van rechte lijnen en hoeken. Oefening 16 t/m 20 laten het kind oefenen met het knippen van gebogen lijnen. Oefening 20 t/m 30 laten het kind oefenen met gecompliceerde knipopdrachten.
De volgorde van de knipopdrachten komt overeen met de volgorde waarop je de knipvaardigheden zou moeten introduceren.

Bij bijna elke knipoefening staat het doel erbij beschreven. Zo weet je meteen wat je met de oefening kan bereiken en of het aansluit bij wat het kind nodig heeft.
Tevens vind je in dit bestand meer informatie over het hebben van een goede schaar en het toepassen van de juiste kniphouding. Ik vind dit knipprogramma een heel handig hulpmiddel bij het (in)oefenen van de knipvaardigheid!

Op Credu.nl kun je bijvoorbeeld deze meeknip schaar kopen.